Marek Weckwerth

Niezwykły kościółek nad Wisłą [zdjęcia]

Ten niewielki, późnoromański kościół w Rokiciu zbudowano w połowie XIII wieku w całości z cegły. Jest najstarszym kościołem na ziemi dobrzyńskiej. Dla Fot. Marek Weckwerth Ten niewielki, późnoromański kościół w Rokiciu zbudowano w połowie XIII wieku w całości z cegły. Jest najstarszym kościołem na ziemi dobrzyńskiej. Dla tego stylu architektonicznego charakterystyczne są małe łukowe okna.
Marek Weckwerth

Wieś Rokicie, choć to już Mazowsze, znajduje się na historycznej ziemi dobrzyńskiej. Tu stoi najstarsza, w całości ceglana, świątynia w tej części Polski.

Tak uroczo położonego kościoła, jak ten w Rokiciu, szukać ze świecą - wzniesiono go na łagodnie opadającej ku Wiśle prawobrzeżnej skarpie.

W surowej bryle można dopatrzyć się (mimo wielu remontów) stylu późnoromańskiego, ale dość osobliwego, bo kościół zbudowano z cegieł, a nie powszechnie używanego w tamtych czasach kamienia polnego lub ciosanego. Cegła była nowocześniejszym budulcem.

Jesteśmy w południowo-wschodnim krańcu historycznej ziemi dobrzyńskiej (ze stolicą w Dobrzyniu nad Wisłą), ale już należącym do województwa mazowieckiego (dawniej płockiego). Wschodnia granica tej ziemi znajduje się na rzece Skrwie Północnej. Granica istniała od roku 1248, gdy zmarł książę Bolesław I Konradowic, syn Konrada Mazowieckiego i prawnuk Bolesława Krzywoustego, i rozpadło się państwo tworzone przez jego przodków. W tych czasach, zapewne do połowy XIII wieku, powstał kościół w Rokiciu. To najstarsza ceglana świątynia na ziemi dobrzyńskiej, a także na całym Mazowszu.

Parafia nosi wezwanie św. Małgorzaty, zaś sam kościół - co należy uznać za osobliwość - świętych apostołów Piotra i Pawła. Parafia należy do diecezji płockiej i wchodzi w skład dekanatu dobrzyńskiego.

O historii tego miejsca można przeczytać w kruchcie. Podania mówią, że kościół zbudowano za pieniądze uzyskane ze sprzedaży schwytanych tu dzikich koni. Stąd wywodzi się potoczna nazwa Kobyli Kościół. Aczkolwiek - jak czytamy - w Polsce jest wiele kościołów owianych podobną legendą.

O stylu romańskim tego kościoła świadczą zwłaszcza okna - łukowe, niewielkie, które w razie ataku nieprzyjaciół mogły służyć obrońcom jako strzelnice. W prezbiterium znajduje się najbardziej charakterystyczna cecha budowli - triada okien.

Bardzo ciekawe są koliste wgłębienia w północnym murze zewnętrznym. Te powstały zapewne w późnym średniowieczu, bo podobne można oglądać w ścianach wielu gotyckich świątyń. Zwyczaj ten kultywowany był dość powszechnie do XVIII stulecia, aczkolwiek nie zachowały się żadne źródła opisujące go. Przypuszcza się, że wgłębienia są efektem wzniecania ognia w Wielką Sobotę za pomocą kawałków drewna - świdrów ogniowych. Pozyskanym w ten sposób „świętym ogniem” zapalano świece i być może ustawiano je na grobach znajdujących się na przykościelnym cmentarzu (czynnym do roku 1790). W późniejszych czasach na cegłach żłobiono krzyże, jodełki, ryby, słońce, znaki pługa. Badacze uważają, że są to prymitywne epitafia pochowanych tu chłopów. W czasach, gdy znajomość pisma była bardziej powszechna, na cegłach zaczęły się pojawiać imiona i nazwiska różnych osób, czasem też daty. Najstarszy taki napis pochodzi z roku 1648 lub 49 (dość niewyraźny).

Bardzo stara, zapewne wykuta w czasach fundacji parafii, jest znajdująca się przed kościołem kamienna chrzcielnica.

Wyposażenie kościoła stanowi złocony ołtarz w stylu barokowym oraz chrzcielnica z XVII wieku. Pod ołtarzem znajduje się płyta zamykająca grób zmarłego w roku 1569 Stanisława Myśliborskiego, cześnika dobrzyńskiego.

Przez centrum Rokicia przebiega droga wojewódzka nr 562 łącząca Płock z Dobrzyniem i Szpetalem Górnym koło Włocławka.

Marek Weckwerth

Polska Press Sp. z o.o. informuje, że wszystkie treści ukazujące się w serwisie podlegają ochronie. Dowiedz się więcej.

Jesteś zainteresowany kupnem treści? Dowiedz się więcej.

© 2000 - 2024 Polska Press Sp. z o.o.