Największy żywieniowy błąd to... przyzwyczajenie

Tomasz Szymczyk

Rozmawiamy z Jolantą Wójcik-Machejek, specjalistą z Zespołu Lecznictwa Otwartego w Jaworznie, autorką książek o żywieniu dzieci i młodzieży, twórczynią jadłospisów.

Wiele wokół nas się zmienia, również jedzenie na sklepowych półkach. Nawet w osiedlowym markecie kupimy to, o czym dwadzieścia lat temu nie mieliśmy pojęcia. Czy w kontekście tych zmian umiemy zadbać dziś o prawidłowe żywienie dzieci?

Potrafimy, ale mam wrażenie, że wiele osób nie ma dostatecznej wiedzy. Jest zapracowanych. Zwłaszcza młodzi ludzie mają coraz mniej czasu na chociażby przygotowywanie tradycyjnych posiłków w kuchni domowej, więc korzystają z półproduktów, z których szybko i łatwo przygotowuje się posiłki także dla dzieci. Ta łatwizna nie idzie niestety najczęściej w parze z jakością i zdrowym żywieniem. Od grudnia 2016 roku każdy opakowany produkt spożywczy w sklepie powinien być oznakowany informacją o wartości odżywczej, czyli o zawartości składników takich jak energia, węglowodany, w tym cukry, tłuszcze, w tym tłuszcz nasycony, białko i sól. To siedem parametrów, które na etykiecie muszą się znaleźć. Gdyby porównać etykiety produktów z różnych marek, można by zaobserwować, które są bezpieczne dla dzieci. Szczególnie ważne są informacje o zawartości cukru z uwagi na profilaktykę cukrzycową czy informacje o zawartości soli z uwagi na profilaktykę nadciśnienia tętniczego.

A pozostałe?

Tłuszcz nasycony jest odpowiedzialny za większość chorób sercowo-naczyniowych, miażdżycę, zawały, udary. Zmiany miażdżycowe obserwuje się już nawet u młodzieży. Ważna żywieniowo jest też informacja o zawartości soli. Jest polecana przede wszystkim tym osobom dorosłym, które mają problem z nadciśnieniem tętniczym, ale też w jego profilaktyce u dzieci. Warto dodać, że każdy produkt powinien posiadać listę składników, z których został wytworzony - w kolejności malejącej. Możemy się z etykiety dowiedzieć, że np. szynka nie jest przede wszystkim z mięsa wieprzowego, ale w przeważającym procencie z drobiowego czy innego. Składniki wiodące powinny być oznaczone procentowo. Coraz więcej małych dzieci cierpi na alergie czy nietolerancje pokarmowe i to właśnie etykieta jest źródłem informacji o tym. Alergeny powinny być oznaczone pismem wyróżniającym się, np. pogrubionym lub podkreślonym.

Nie tak dawno w Polsce mieliśmy dyskusję, w wyniku której w sklepikach szkolnych zastąpiono chipsy i batony owocami. To chyba pozytywna zmiana?

Ta zmiana wynika z narzucenia przepisów prawnych, które dotyczą zarówno sprzedaży produktów w sklepikach szkolnych, jak i warunków żywienia w stołówkach przedszkolnych i szkolnych. Rzeczywiście, większość sklepików po wprowadzeniu w 2015 roku tych przepisów straciła rację bytu. Okazało się, że zdrowe przekąski, warzywa czy owoce nie są tym, co dzieci chętnie kupują w szkole. Dziecko zachowuje nawyki wyniesione z domu. Mam dziecko w wieku 12 lat i wiem, że dzieci w drodze ze szkoły nadal kupują chipsy w pobliskich sklepach.