Dawne nekropolie Kamienia Pomorskiego
Metryka najstarszego cmentarza sięga czasów słowiańskich; dziś stoi tu kościół św. Mikołaja. Swoją nekropolię miała także ludność żydowska. Przetrwała wojnę, ale nie czasy powojenne
Kamień Pomorski przez całe wieki, począwszy od wczesnego średniowiecza, był ważnym punktem na mapie Pomorza. Ludzie tu rodzili się i umierali, stąd świątynie i miejsca pochówków. Ostatnia wojna i czasy po niej zmieniły ten stan.
Kościół św. Mikołaja
Najstarszym miejscem pochówków, sięgającym okresu jeszcze czasów słowiańskich, jest miejsce przy obecnym kościele św. Mikołaja na wzgórzu na południe od miasta.
- Podczas prac ziemnych, prowadzonych w końcu XIX stulecia, odkryto tu groby ciałopalne i szkieletowe - wyjaśnia Błażej Bubnowicz, asystent muzealny Muzeum Historii Ziemi Kamieńskiej. - W tych pierwszych odnaleziono popielnice zdobione falistym ornamentem, a w drugich noże, esowate kabłączki skroniowe i naczynia, w których pierwotnie przypuszczalnie znajdowało się jadło.
W XIV w. na wzgórzu stanęła kaplica dzisiejszego kościoła św. Mikołaja, który był świątynią dla okolicznych wsi. De facto, pierwsza wzmianka pochodzi z roku 1335. Kościół nazywany był górskim (Bergkirche), i do tej nazwy nawiązywał też cmentarz (Bergfriedhof).
Na tym cmentarzu pochowani zostali m.in. superintendent Carl Meinhold oraz kamieński dziejopis, Ludwik Kcken.
- Ciekawe są losy tego cmentarza przykościelnego - opowiada Błażej Bubnowicz. - W 1627 r., po długich procesach z kamieńską kapitułą katedralną, przeszedł on pod zarząd miasta. W kolejnych wiekach jego obszar zwiększał się, ale miejsca wolnego było mało.
Ostatni raz rozszerzono obszar zajmowany przez nekropolię w roku 1868 r. Miejsca na pochówki dla zmarłych wystarczyło jedynie na 23 lata.
Nowy cmentarz
W 1891 roku przepełnioną nekropolię zastąpił nowy cmentarz. Też zlokalizowano go za miastem między drogami prowadzącymi do Gryfic i Szczecina. To miejsce istnieje do dziś. To cmentarz komunalny.
Po II wojnie światowej 13 sierpnia 1957 rok władze miejskie w Kamieniu Pomorskim podjęły uchwałę likwidującą cmentarz przy kościele św. Mikołaja oraz drugiego cmentarza, kirkutu. Uzasadniono to potrzebą „wyplantowania” cmentarza znajdującego się przy „nieczynnej świątyni”.
- Tak naprawdę zarząd miasta przygotowywał się do tego już dziesięć lat wcześniej - mówi Bubnowicz. - Górzysty i widoczny teren nekropolii, jak czytamy w sprawozdaniu starosty z 1947 r., „sprawia niemiłe wrażenie, sterczącymi resztkami grobowców i żelaznych krzyży w ogrodzeniu”.
Z terenem tym, położonym przy ówczesnej ul. Górskiej, wiązano plany, które później zrealizowano. Ze względu, jak pisano w 1957 r., „na dogodne położenie i ładną zieleń” zamierzano utworzyć tu park, co motywowano brakiem na terenie miasta zieleńców „wśród których mieszkańcy mogliby znaleźć odpoczynek i rozrywkę”.
Park powstawał na przełomie lat 50 i 60 ub. wieku. Natomiast w samym kościele św. Mikołaja otworzono w 1966 roku Muzeum Regionalne. Funkcjonowało tu do roku 1992, po czym je zlikwidowano. Park zaś, od kilkunastu lat, nosi imię Jana Pawła II.
Szpital św. Jerzego
Inny cmentarz funkcjonował od strony północnej miasta przy obecnej ul. Józefa Wysockiego.
Znajdował się przy znanym od średniowiecza szpitalu św. Jerzego, który stanowił leprozorium dla chorych na trąd.
Kolejny przyszpitalny cmentarz usytuowany był przy szpitalu św. Gertrudy. Ufundowała go księżna Zofia, matka księcia Bogusława IX.
- Przed budową szpitala stał tu kościół św. Gertrudy, przy którym był również cmentarz - wyjaśnia Bubnowicz. - Mieścił się w narożniku dzisiejszych ulic, Józefa Wysockiego i Mikołaja Kopernika.
Dżuma zebrała żniwo
Dżuma przyszła w roku 1507. Zmarłych było tak dużo, że zabrakło miejsc do pochówku na cmentarzu przy katedrze i kościele św. Mikołaja.
Zarazową nekropolię zlokalizowano więc po południowej stronie dzisiejszej ulicy Tadeusza Kościuszki, od gmachu sądu do ulicy Adama Mickiewicza.
- Zmarłych mieszkańców miasta grzebano także w Kościele Mariackim - dodaje pan Błażej. - Ta pochodząca z rok 1297 świątynia w okresie protestanckim została opuszczona i zaniedbana.
Odrestaurowano ją w roku 1619 z przeznaczeniem na cele grzebalne. A to z tego powodu, że kapituła podniosła stawki za pochówki na cmentarzu przykatedralnym.
Kościół ten w roku 1743 został rozebrany. A w latach 1750 -1755 wybudowano w jego miejsce obecny kościół Najświętszej Marii Panny.
- Wiemy, iż w Kamieniu znajdował się też cmentarz jeńców francuskich z wojny okresu 1813 - 1815 - dodaje pan Błażej. - Niestety, jego lokalizacja nie jest nam dokładnie znana. Wiadomo jedynie, iż został umiejscowiony przy szosie prowadzącej do Gryfic za zbudowaną w 1901 roku rzeźnią miejską zburzoną 107 lat później.
